Dag 2 in de Rhône

Door Xavier Kat | 29 september 2014

Van 15 t/m 18 september 2014 reisden Xavier Kat en Vincent Oostlander door de Rhône om de nieuwe oogst 2013 te proeven en inkoop van de gewenste wijnen te organiseren. In dit blog leest u hoe zo'n inkoopreis er aan toegaat en natuurlijk welke domeinen zijn bezocht en welke wijnen er zijn geproefd. Hieronder het verslag van dag 2!

Het is lekker wakker worden in Hotel ‘Les 2 Coteaux’ en de zon schijnt uitbundig op de heuvels van Saint-Joseph, aan de overkant van de Rhône. Dat betekent dat we vandaag wat goede foto’s zullen kunnen maken. Maar eerst een goede bodem leggen ter voorbereiding op de eerste afspraak van die dag, bij het legendarische Domaine Clape in Cornas!

Terwijl de wijnboeren in Cote Rôtie en Hermitage nog niet aan oogsten toe zijn, is men in Cornas al flink op weg. De wijngaarden liggen hier dan ook in een soort van amfitheater op het zuiden, waardoor de druiven altijd sneller rijpen. Ook bij Clape wordt al volop geoogst, maar Pierre-Marie Clape heeft de ochtend voor ons vrij gehouden en wacht ons op voor de deur van het onopvallende domein. Bij binnenkomst komt de inmiddels bijna negentig jaar oude August Clape aangelopen om ons te begroeten. August Clape is een levende legende. Als buitenstaander trouwde hij met een meisje uit het dorp, ging aan de gang met de wijngaarden van zijn schoonvader en bracht Cornas zo eigenhandig wereldfaam! August Clape wordt nog altijd gezien als één van de beste wijnmakers uit de Noordelijke Rhône. Gelukkig bezitten zijn zoon Pierre-Marie en kleinzoon Olivier over eenzelfde groot talent als hij. Zo blijft het Domaine behoren tot de top!

Pierre-Marie vertelt dat 2014 er op dit moment veelbelovend uitziet. Het jaar was niet heel makkelijk omdat de druiven nogal groot zijn door de vele regen van juli en augustus. De druiven zijn hierdoor iets fragiel. Er is dan ook wat rot, maar dit heeft niet tot problemen geleid. Er moet alleen wat beter worden geselecteerd. Over 2011 en 2012 is Pierre-Marie lyrisch. In zijn ogen zijn dit twee grote jaren in Cornas. 2013 kende coulure; door een koel en vochtig voorjaar verliep de vruchtzetting slecht en vormden zich minder trossen. Het gevolg: 30% minder opbrengst dan normaal. De kwaliteit was goed, klassiek, met veel structuur en concentratie, maar niet met de elegantie van 2012. De 2012 proeft dan ook prachtig, maar ook de verschillende vaten 2013 die wij te proeven krijgen, maken indruk. We proeven de losse percelen en filosoferen over wat in de Cuvée Renaissance gaat en wat in de grote wijn. Het is nog te vroeg om er een definitief idee over te hebben, maar boeiend is het wel. Clape vertelt ons dat er na uitgebreide analyses 22 verschillende natuurlijke gisten in hun wijnen aanwezig zijn. Ze zijn nu bezig om bepaalde goede gisten te stimuleren en andere juist te ontmoedigen. Op deze wijze proberen ze de uiteindelijke kwaliteit positief te beïnvloeden, zonder de ‘ziel van de wijnen’ aan te tasten. Boeiende kost. Na de uitgebreide proeverij neemt Pierre-Marie ons mee de wijngaarden in om alles wat verteld en geproefd is beter te kunnen plaatsen. Ik maak meteen gebruik van dit moment om wat mooie plaatjes te schieten!

Tijd om door te gaan en de oversteek te maken naar het zuidelijk deel van de Rhône. We laten het land van de 100% syrah achter ons, om ons onder te dompelen in de assemblage van het zuiden, met natuurlijk de grenache in de hoofdrol. Alhoewel… 2013 kende een nooit eerder vertoonde ‘coulure’ van de grenache. Precies op het verkeerde moment zorgde het slechte weer dat stuifmeel werd weggespoeld door de regen, waardoor van vruchtzetting nauwelijks sprake was. Op sommige plekken werd maar een paar procent grenache geoogst wat leidde tot onorthodoxe assemblages.

De rit richting Rasteau gaat voorspoedig en we hebben nog net tijd voor een ‘plat du jour’ in de leuke wijnbar van Cairanne, Restaurant Le Tourne au Ver. We geven aan een beetje haast te hebben en worden voorbeeldig op onze wenken bediend. Binnen een half uur zitten we in de auto om ons in Rasteau een weg omhoog te kronkelen naar Domaine des Escaravailles van Gilles Ferran. Op de hooggelegen wijngaarden van Gilles Ferran zijn de druiven nog niet helemaal rijp en de oogst moet dan ook nog gaan beginnen, op een eerste pluk van wat witte druiven na dan. 2013 was zoals hierboven al beschreven ook bij Gilles Ferran zeer moeilijk voor de grenache. Hij oogstte slechts 5 hectoliter per hectare, nog geen 20% van het gebruikelijke volume. Gilles blijft er nuchter onder: “Zo zit de natuur in elkaar. We kunnen er niets aan doen. Ik heb weinig gemaakt, maar de wijnen zijn goed!” We concentreren ons nu op 2012 rood en 2013 wit (waarvoor wel alles goed verliep). Bij Gilles kopen we eigenlijk maar drie wijnen: de rode Rasteau, de topcuvée ‘la Ponce’ en de zoete ‘Vin Doux Naturel’, maar we proeven zeer bewust de gehele serie. Escaravailles is een topdomein en we zouden hier graag in de toekomst wat meer willen kopen. De hele serie is fantastisch, zowel rood als wit. We houden u op de hoogte!

Vanaf Rasteau is het een klein ritje naar Gigondas, waar we beginnen bij Domaine Raspail Ay. Maarten Brouwer, een van onze trouwe medewerkers, is toevallig in de buurt op vakantie en voegt zich net als gister bij Graillot en Chave bij ons. Dominique Ay is niet de meest spraakzame producent en hij moet altijd even op gang komen. Zijn traditioneel gemaakte wijn is echter van onberispelijke kwaliteit en behoort tot de besten van Gigondas. Ook hier gaat de nieuwe generatie het bedrijf voorzetten; zoon Pierre is nu voor het tweede jaar werkzaam op het domein. Pierre heeft een vrolijke open blik, maar is al even zwijgzaam als zijn vader. Ook op Raspail Ay wordt gesproken over de kleine oogsten van 2012 en 2013. 2012 was 30% kleiner dan normaal, terwijl 2013 met 19 hectoliter per hectare, nog weer eens 30% kleiner was dan 2012. Over de kwaliteit is Dominique Ay zeer tevreden, iets dat wij na het proeven alleen maar kunnen beamen. De oogst van 2014 moet nog beginnen, maar de druiven zijn gezond en bijna klaar om geoogst te worden. De 18 hectare wijngaard liggen aaneengesloten op coteaux, direct rondom het domein. De wijngaarden worden biologisch bewerkt; voor Ay een vanzelfsprekendheid die hij nergens op het etiket vermeldt. Van deze 18 hectare wijngaard komen allerlei individuele wijnen, die hij uiteindelijk assembleert tot een superassemblage. Wat niet goed genoeg wordt bevonden voor deze wijn, wordt als bulk verkocht.

Het bezoek bij Ay is overzichtelijk; er waren twee wijnen te proeven, gevolgd door een kleine rondleiding voor Vincent en Maarten. We zijn dus lekker op tijd bij ‘buurman’ Domaine du Pesquier. Mathieu Boutière is zéér verrast ons te treffen. Onze afspraak stond een maand later in zijn agenda, maar de gehele familie is aanwezig en de laatste voorbereidingen voor de oogst zijn klaar en we zijn dus meer dan welkom. We proeven allereerst de 2012 Vacqueyras en de Gigondas die we dit najaar zullen aanbieden tijdens de jaarlijkse voorkoop. Het jaar is in de stijl van 2011, maar net wat rijker en met een betere zuurgraad. Kwalitatief een groot jaar, maar helaas was de productie vrij klein. Aan de andere kant kent het jaar een goed volume in vergelijking met 2013, wat nog een 30% kleiner is in opbrengst. 2013 bezit een bijzondere paradox; het jaar is heel klein in volume, maar de druiven werden desondanks pas heel laat rijp. Begin oktober kon er pas worden geoogst. De druiven bezaten zelfs toen nog een vrij hoge zuurgraad en minder suiker dan gebruikelijk, met een iets lager alcoholpercentage dan gebruikelijk. De wijnen uit 2013 proeven uitstekend: uitbundig kersenfruit, kruidigheid en frisse tonen. In onze ogen veelbelovend.

De dag eindigt vandaag in Cairanne bij een van mijn favoriete producenten, Oratoire Saint-Martin. De broers Frédéric en François Alary maken hier een serie oogverblindend mooie wijnen van druiven afkomstig van oude tot zeer oude wijnstokken (sommige meer dan honderd jaar oud!), die staan aangeplant op enkele van de mooiste coteaux van Cairanne. De broers zoeken in hun wijnen naar verfijning en balans, zonder een dominantie van hout en overconcentratie. Ze maken elegante, complexe wijnen van druiven als grenache, syrah en mourvèdre en dat doen maar weinigen hen na. Daarnaast maken ze enkele schitterende witte wijnen, die de ons keer op keer weten te raken. Op de coteaux van Cairanne rijpen de druiven vaak wat sneller dan in de buurgemeenten en op Oratoire wordt dan ook al volop geoogst. Dat is fijn, want de voorspellingen voor de tweede helft van de week zijn verre van rooskleurig en het is dan een geruststelling als al meer dan de helft van de druiven ‘binnen is’. 2013 was voor Frédéric en François Alary een jaar zoals ze nog nooit hadden meegemaakt; door de coulure verloren ze het leeuwendeel van hun grenache, waardoor de assemblages ook anders zullen uitvallen dan gebruikelijk. We beginnen met een proeverij van alle cuvées uit 2012. Een uitstekende serie met wederom vrij elegante en complete wijnen met een goede frisheid. Hierna is het tijd om de rijpingskelder in te gaan. François neemt ons mee langs een groot aantal cuves om de individuele wijnen en enkele ‘pré-assemblages’ te proeven. De wijnen zijn smaken iets anders dan ‘gewoonlijk’, maar geruststellend is dat de kwaliteit uitzonderlijk goed is. François is het daar mee eens. Het gaat voor de broers nog een enorm gepuzzel worden hoe ze de verschillende cuvées gaan samenstellen en of ze ze ook wel allemaal in 2013 zullen maken. We moeten het maar rustig afwachten. We kunnen er in ieder geval op vertrouwen dat de broers alleen voor het allerbeste gaan!

Na deze bijzondere en uitgebreide proeverij, nodigt François Alary ons uit voor een diner bij hem thuis. Véronique heeft een heerlijke maaltijd bereid, waarbij de nodige oude jaren wit en rood open gaan en het domein zijn grote klasse wederom onderstreept. Natuurlijk gaat alles blind om ons te laten raden wat we drinken. Tussendoor als grapje een oudere Riesling uit de Moesel; moet kunnen… Om een uur of elf kondig ik ons vertrek aan. De équipe van Alary begint de volgende ochtend weer voor dag en dauw en ook wij moeten bijtijds richting Châteauneuf-du-Pape voor alweer onze laatste twee bezoeken van onze trip.