Okhuysen in de Volkskrant

Okhuysen in de Volkskrant

Door Nanda Troost | 12 december 2016

Internetcowboys mogen doen wat ze willen, maar Wijnkoperij Okhuysen houdt vast aan zijn eigen koers. Daarin staan een eerlijke prijs en direct contact met de beste wijnboeren centraal. 

De fles komt, het moet nog middag worden, bijna meteen op tafel. Het is een Saint-Emilion van Château Ausone. Uit 1955, een van de allermooiste wijnen die Xavier Kat (46) ooit heeft gedronken. De fles is leeg, dat dan weer wel. Het kantoor van de eigenaar van Wijnkoperij Okhuysen aan de rand van Haarlem staat er vol mee. Lege flessen vol mooie herinneringen, boven op kasten in een kantoor met origineel Berlage-meubilair. 'Ik had vijf jaar in de Bordeaux gewerkt en was eind jaren negentig met Kerst thuis. Toen mijn vader doorkreeg dat ik een echte liefhebber was geworden, kwam deze fles op tafel.'

Wijnkoperij Okhuysen behoort tot de vijf oudste wijnbedrijven van het land. Van Groningen tot Zeeland, van horeca tot particulier; nog voordat de consument toegang had tot internet, kregen wijnliefhebbers hun bestellingen vanuit Haarlem al aan huis of aan de zaak geleverd. Klanten voor wie de winkel niet om de hoek ligt, kunnen al meer dan dertig jaar bestellen uit de Vinée Vineuse, een tijdschrift met wijnen, proefnotities en informatie over wijndomeinen.

Internetcowboys

Dit wordt geen verhaal voor koopjesjagers, want goedkope kwaliteit bestaat niet. Laat Kat dat duidelijk stellen. Sinds de economische crisis is de verhouding tussen de verkoop aan de betere restaurants en de gewone consument verschoven richting die eerste: 65 tegenover 35 procent nu, terwijl de verdeling tot 2008 ongeveer fiftyfifty was. Mede door de komst van internet is de particuliere markt ingewikkelder aan het worden, constateert Kat.

Hij heeft veel start-ups voorbij zien komen, waarvan sommige zeker succesvol zijn gebleken. Maar veel beginnende internetwijnbedrijven proberen marktaandeel te veroveren door op prijs te concurreren en daar hebben bedrijven als Okhuysen last van. Sommige internetcowboys trekken zich niets aan van de zelfregulering in de sector. De consument is via internet ook makkelijk te misleiden, legt Kat uit. Bijvoorbeeld doordat sommige importeurs hun eigen etiketten maken. 'Dan zegt de herkomst niks. En de kortingen zijn ook niet te controleren, want 50 procent korting van wat krijg je dan?'

Meerdere grote sites zijn dit jaar door de Reclame Code Commissie op de vingers getikt vanwege aanbiedingen van 50 procent of meer. De Commissie kan echter nauwelijks sancties opleggen. 'En dus wordt bij ons soms ook om hoge kortingen gevraagd omdat klanten denken dat dit erbij hoort. Maar wij leveren een zo goed mogelijk product voor een zo eerlijk mogelijke prijs.'

Ingelijfd

Kat voelt zich onderdeel van een familiebedrijf. De wijnkoperij is opgericht door, inderdaad, de familie Okhuysen. Vader Kat, jarenlang in dienst, was beoogd opvolger van Herman, de derde maar kinderloze generatie van de familie Okhuysen die de wijnkoperij in 1867 oprichtte in de Gierstraat in Haarlem. Jeneverproducent Erven Lucas Bols leek dat plan in 1969 echter te doorkruisen met een niet te versmaden deal. De horeca-activiteiten van het wijnbedrijf werden weliswaar geruisloos door de distilleerder ingelijfd, maar de gespecialiseerde wijnwinkel bleek niet op z'n plek tussen de (bessen)jenevers, apricot brandy's en advocaatjes met slagroom. 'Het prachtige merk Okhuysen werd verkwanseld en minder specialistisch, terwijl wij juist wijnmensen in hart en nieren zijn', zegt zoon Kat.

Na zes jaar dalende omzetten kocht vader Louis Kat de zaak in 1976 'terug' met toenmalig compagnon Wim Beelen. Sindsdien is de wijnkoperij terug bij de core business: onafhankelijk van tussenhandelaren op zoek naar pareltjes onder de wijnboeren. De winkel in de Gierstraat is nog altijd de ziel van het bedrijf, al komt daar nog maar 5 procent van de omzet vandaan. 'Onze historie ligt er', zegt Kat die sinds 1999 de leiding heeft.

Ton Alting - Volkskrant

Dromen

Hij is regelmatig op reis. Naar de Rhône en de Loire, om net als zijn vader de wijngebieden uit te pluizen op zoek naar boeren die een hoge kwaliteit wijn leveren. Frankrijk dus, Italië en Spanje, 'maar ook Oostenrijk en Duitsland zijn mooie wijnlanden'. Of Chili en Zuid-Afrika. Landen waar voorheen slechts bulkwijn werd gemaakt, brengen ook steeds meer kwaliteitswijnen voort, uit nieuwe koelere gebieden.

Kat droomt weg. 'Arme grond zodat de wortels de diepte moeten opzoeken en gezond blijven. Minder en kleinere druiven, dan drogen ze makkelijker als het geregend heeft. Hoe minder het natuurlijk evenwicht wordt verstoord, hoe minder een boer hoeft in te grijpen. Kleine boeren die hun stokken op moeilijk toegankelijke steile hellingen hebben staan. Dat vertaalt zich in kwaliteit en daar betaal je voor. Iedere producent bezoeken we. Als je even rondloopt, zie je snel genoeg hoe iemand werkt.'

Spanning en elegantie

Een reis begint altijd met voorwerk. Vakbladen lezen, tips naspeuren en ten slotte proeven. Dat gebeurt ook altijd nog een keer in Haarlem. Niet alleen alle vijftien vinologen, ook collega's van ondersteunende afdelingen hebben een neus voor wijn ontwikkeld. 'Misschien zijn we er iets meer voor de liefhebbers', zegt Kat. 'Maar die zijn er inmiddels genoeg in Nederland. We blijven in elk geval dicht bij wat we zelf lekker vinden.'

Kat trekt een vergelijking met het leren drinken van koffie. 'Als kind begin je met veel melk en suiker en eindig je vaak bij een goede espresso. Veel wijnen zijn net als een goede koffie verkeerd: zwoel en met veel fruit. Maar liefhebbers zoeken spanning en elegantie. Dat is samen met toegankelijkheid onze rode draad. De balans in een wijn is belangrijk. Dan moet je denken aan zaken als de zuurgraad, hoe hoog een wijn in het alcohol zit en aan de doordrinkbaarheid.' Kat grijnst: 'Zodat je zin hebt in nóg een glas.'

En die eerlijke prijs? Die begint rond de zes euro, en dan kan daar bij aanbiedingen nog wel eens een procentje af. 'Bulkwijn die voor 20 cent de liter wordt ingekocht, is niet eerlijk.'

De lege Ausone smaakt nog naar gisteren. 'De fles was toen mijn vader hem voor me opende veertig jaar oud, maar zat vol leven. Met zoveel fruitexpressie en een bepaalde gelaagdheid, die zich ook in het glas bleef ontwikkelen. Zo'n wijn wordt alleen maar mooier.'

Tekst: Nanda Troost - Volkskrant
Fotografie: Raymond Rutting - Volkskrant

Alle wijnen

Bekijk het hele wijnaanbod