Biodynamisch werken?

Door Jean-Philippe Bret | 2 maart 2018

Jean-Guillaume en ik hebben het grote geluk gehad dat we als kind al onze vakanties door konden brengen bij onze grootouders in Vinzelles. Als jonge jongens mochten wij mee op ‘paddenstoelenjacht’ en gingen we met onze opa vissen in de kleine riviertjes van de Mâconnais en de Jura. Het aspect ‘natuur’ was altijd een belangrijk onderdeel in onze opvoeding. Tijdens onze studie gingen we steeds meer wijnen proeven, ook biologische wijnen en biodynamische wijnen. Het viel ons al snel op dat deze wijnen zich anders presenteerden, met een interessanter evenwicht, strakker, beter verteerbaar waren en meer spanning bezaten.

Zelf heb ik tijdens mijn studie voor landbouwkundig ingenieur en oenoloog in 1998 stage kunnen lopen bij Comtes Lafon in Meursault, dat sinds 1995 experimenteerde met biodynamie. Het was hier dat ik opeens met een schoffel, pikhouweel en biodynamische preparaten (500 en 501) de wijngaard in moest in plaats van met een sproeiapparaat gevuld met onkruidverdelger.

Direct na het overnemen van het familiedomein in 2000, waar de wijngaarden tot 1999 op conventionele (met behulp van chemische producten) waren bewerkt, hebben Jean-Guillaume en ik besloten om direct een start te maken met een biodynamische werkwijze in de wijngaard. In 2003 werd het gehele domein biodynamisch gecertificeerd (Demeter) en tevens biologisch (AB/Ecocert). Biodynamisch werken betekent dat de ritmes van de planeten en van de maan worden aangehouden, en dat je de grond en wijnstokken bewerkt met stimulerende preparaten en met infusies van plantextracten. 

Ons eerste doel bij het overnemen van de wijngaarden in 2000 was om het organisch leven in de bodem weer op gang te krijgen. Doordat er in de voorliggende jaren gewerkt was met chemische onkruidverdelgers, synthetische pesticiden, kunstmest en zware oogstmachines die de grond pletten, was er nauwelijks vorm van leven in de grond aanwezig. Geen regenwormen, geen insecten, geen (benodigde) schimmels voor de afbraak van organische stoffen, die als voedsel voor de wijngaard dienen. Hoe konden wij hier, op een ‘dode’ bodem wijnen maken met een herkomstbenaming, die een afspiegeling behoren te zijn van het terroir waarop ze gemaakt worden? Een wijngaard waarin door al het gebruik van synthetische producten ook natuurlijke gisten niet kunnen bestaan… Onmogelijk! Voor ons was er daarom maar een weg te bewandelen, die van de biologische en biodynamische wijnbouw. Dit betekent geen synthetische producten, maar wel het ploegen van de grond, het gebruik van zeer kleine hoeveelheden verpulverde koper en sulfiet, speciale preparaten die in koehoorns in de grond worden ingegraven om het microbiologische leven te stimuleren, het gebruik van plantenextracten om het natuurlijk afweermechanisme tegen meeldauw en valse meeldauw te vergroten.

Conventionele landbouw, nog altijd het meest toegepast in Frankrijk , heeft ons nooit aangesproken. Op die wijze verlies je immers de expressie van het terroir. Bovendien is het zeer vervuilend voor het grondwater, stroompjes en rivieren. Ook voor alle mensen die in de wijngaard werken, of ermee in aanraking komen doordat ze er vlakbij wonen, leven en spelen, zijn de chemische producten die bij conventionele landbouw horen gevaarlijk in aanraking komen.

Als we vandaag de dag de balans opmaken van achttien jaar biodynamisch werken op La Soufrandière, zien we twee grote voordelen:

1. Evenwicht en energie in onze wijnen
Ondanks de grote oogstjaarverschillen die in de Bourgogne bestaan, zien we dat onze wijngaard veel beter omgaat met klimatologische excessen. De wijngaard lost problemen van droogte, regen, koude en warmte zelf op. Dit zie je terug in de wijnen, met betere zuurgraden, lagere pH waarden, meer structuur in de wijnen, meer lengte en meer frisheid.

2. Kwaliteit van en in het werk
Samen met ons team brengen we zeer veel tijd door in de wijngaard, vooral in het voorjaar en in de zomer. De rondgang door de wijngaarden ’s ochtends vroeg of ’s avonds laat met de biodymanische preparaten blijft iedere keer een bijzonder en mooi moment. Ook het feit dat niemand bij ons in aanraking komt met giftige stoffen wanneer er in de wijngaard wordt gewerkt, geeft een goed gevoel. Het overgaan op een biodynamische werkwijze is in mijn ogen het herontdekken van het ware ‘zijn’ van een wijnmaker; het creëren van een band met je wijngaard, het proberen te begrijpen wat de natuurlijke ritmes zijn en de behoeften die de planten hebben, zonder inmenging van allerlei commerciële bedrijven die je hun synthetische producten proberen aan te smeren.

Jean-Guillaume en ik onderhouden intensief contact met vele biodynamisch werkende boeren in de Bourgogne en daarbuiten, waar we onze ervaringen mee uitwisselen, met als doel van elkaar te leren. Een precies recept voor een biodynamische werkwijze is er niet. Iedereen moet zijn eigen manier vinden, die past bij zijn terroir en bij zijn eigen persoon.

Happy Wines ;-)

PS Sinds 2000 hebben wij twee kleine zones in onze wijngaard behouden waar wij niet biodynamisch werken, om de verschillen in kwaliteit te ontdekken en te onderzoeken. Grote verschillen zijn waarneembaar ten gunste van de biodynamie.