Alle blogs

Super Tuscan Sassicaia

Door Sharon van Lokhorst | 22 januari 2019

De top van de Italiaanse wijn

De Italiaanse wijnwereld was in rep en roer toen Mario Incisa della Rocchetta in Toscane Franse in plaats van Italiaanse druiven ging verbouwen. Hij werd nog net niet met pek en veren het land uitgezet, maar toch ieder geval voor gek verklaard. Dat was toen. Inmiddels staat Sassicaia al jaren aan de top van de Italiaanse wijnen en wil de hele wereld er een slokje van.

Dan maak je het toch gewoon zelf?

Het verhaal van Sassicaia is het verhaal van een wijn liefhebbende Italiaanse markies, die bij voorkeur Bordeaux dronk. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, en de handelskanalen met Frankrijk waren doorgesneden, kon hij daar niet meer aan komen. Dan maar zelf Bordeaux maken, dacht hij en plantte in 1944 doodleuk Franse cabernet-druiven in de Toscaanse bodem.

Geen sangiovese

Nu was dat niet op zomaar een lullig verlaten stukje grasveld. Zijn vrouw was erfgename van het enorme landgoed Tenuta San Guido in het Toscaanse Bolgheri. En hier werd, op anderhalf uur rijden ten zuiden van Pisa, al het een en ander verbouwd, waaronder graan en olijven. Hoe dan ook: Franse druiven op Italiaanse grond? Hij zal wel gek geworden zijn, dacht men. Mario haalde zijn schouders op. Waarom zou hij hier, zoals in de rest van Toscane, sangiovese aanplanten als hij veel meer van Bordeaux-druiven hield? 

Lekkere tafelwijn

Daarbij, die stenige, licht glooiende grond en de ligging aan zee deed hem aan de Bordeaux denken. Dus waarom zouden die Franse druiven niet ook hier goed gedijen? Zijn wijn dronk lekker weg aan de huiselijke eettafel. Twintig jaar lang genoten vrienden en kennissen van zijn wijn. Restaurateurs en andere critici haalden hun neus er voor op. ‘Te licht, onaantrekkelijk’, luidde het oordeel.

Niet op één paard wedden

Mario stak zijn tijd ondertussen vooral in het fokken van zijn renpaarden op de familie stoeterij. Maar toch…Mario, die van alle jaren altijd een paar kisten in zijn kelder had bewaard, ontdekte gaandeweg dat de wijnen met wat flesrijping steeds beter werden. Sterker: zijn wijn bleek fantastisch te ouderen. Elk jaargang overtrof de vorige. Zijn vrienden waren al even enthousiast en stimuleerden hem om de wijnen opnieuw aan de man te brengen.

Niet zomaar een brief

In 1972 ontving Mario een brief uit Frankrijk van niemand minder dan Philippe de Rothschild, eigenaar van het wereldberoemde Château Mouton Rothschild. “Ik vind uw wijn enigszins rustiek, maar ook elegant’’, stond erin. Rothschilds brief was een voorbode van wat zou komen. Met de jaren verdween het rustieke geleidelijk naar de achtergrond en wie Sassicaia nu proeft, kan alleen maar in katzwijm mompelen: ‘wát een elegantie…

Beter dan de Fransen

Toen bij een internationale proeverij van Cabernet Sauvignon-wijnen in 1978 Sassicaia als ’s werelds beste naar voren kwam, boven Lafite, Mouton, Haut-Brion en al die andere beroemde crus uit de Bordeaux, ontstond er een cultus rondom de wijn. De internationale pers dook er boven op en de rest is è storia (geschiedenis). 

Sassicaia trok wijnland Italië omhoog

Italië was apetrots op zijn Sassicaia en het succes gaf Italië als wijnland een enorme boost. Het is nu misschien niet voor te stellen, maar de meeste Europese landen produceerden destijds massa’s middelmatige wijn. De kwaliteitswijnen kwamen uit een handjevol regio’s, zoals Bordeaux, Bourgogne, Champagne, de Moezel en Rioja. Als producent van kwaliteitswijnen had Italië een grote achterstand op Frankrijk. De komst van Sassicaia bracht hier verandering in en het werkte enorm inspirerend voor andere producenten.

Super Tuscans

Maar toch: al die allochtone druivenrassen als merlot, syrah en cabernet franc die in Toscane werden aangeplant: zo stond het niet in de Toscaanse wijn wet. Naar een beetje officiële status kon Sassicaia dan ook fluiten. En dat gold ook voor die andere wijnen als Ornellaia en Tignanello, die in navolging van Sassicaia in Toscane van allochtone druivenrassen werden geproduceerd. Ze werden gedeclasseerd als Vino da Tavola: ‘tafelwijn’. Maar door de idioot goeie kwaliteit van deze wijnen, werden ze al snel liefkozend ‘Super Tuscans’ genoemd. 

Een eigen DOC

Inmiddels zijn de meeste Super Tuscans ondergebracht in speciale appellaties, waarvan de ‘IGT Toscana’ de grootste is. Binnen deze Indicazione Geografica Tipica mag er volop geëxperimenteerd worden. In 1994 kreeg Bolgheri een officiële DOC-status, waarbinnen de verschillende allochtone druiven als cabernet sauvignon en merlot werden opgenomen. In 2013 kreeg Tenuta San Guido als eerbetoon zijn eigen DOC – als enige in Italië: Bolgheri Sassicaia DOC. Niet slecht voor een tafelwijntje!

Investeringsobject

Sassicaia wordt jaarlijks in januari in de voorverkoop aangeboden en vaak gekocht als investering. Bij wijnveilingen is het doodnormaal dat een fles Sassicaia uit 1985 voor drieduizend euro wordt afgehamerd. En zoals dat gaat met topwijnen: ze zijn moeilijk aan te komen. Zeker als je bedenkt dat ze er maar 180.000 tot 200.000 flessen per jaar van produceren… 

Sassicaia proeverij

Je snapt dat ik over the moon was toen ik werd uitgenodigd voor een exclusieve verticale proeverij (dat wil zeggen: meerdere jaargangen van dezelfde wijn). Extra bijzonder is dat de proeverij werd begeleid door Priscilla Incisa della Rocchetta, de kleindochter van Mario. Ook zij is werkzaam in het familiebedrijf waarvan haar vader, Markies Nicolò Incisa della Rocchetta inmiddels al jaren aan het roer staat. In navolging van zijn visionaire vader is hij een van de meest bewonderde wijnmakers ter wereld. Na een uitgebreid verhaal over de geschiedenis van Sassicaia, werden onze glazen ingeschonken. Spanning alom! 

Van 2014 terug naar 2005

Zoals dat gaat met verticale proeverijen, proefden we van jong naar oud. We begonnen met jaargang 2014 en proefden terug tot en met 2005. Bizar te ervaren hoe Sassicaia, met telkens nagenoeg dezelfde blend van 85 procent cabernet sauvignon en 15 procent cabernet franc, zulke verschillende gezichten laat zien. Sassicaia in steekwoorden samenvatten is lastig, maar vooruit: frisheid, elegantie, souplesse, finesse en grandeur sums it up pretty well. 

Nog even laten liggen – als je kunt

Eerder elegant dan weelderig, is Sassicaia gemaakt om te rijpen. Dat geldt voor alle jaargangen in deze serie, maar was in sommige jaargangen, zoals 2008 en 2013 ook duidelijk te proeven. Het zijn jaargangen die weliswaar veel finesse en elegantie bevatten, maar waarvan de tanninen nog wat stroef zijn. Wijnen die je echt nog moet laten liggen om tot volledige wasdom te komen. 

Nu al drinkbaar

Dit gezegd hebbende, het is opmerkelijk hoe sommige jaargangen nu al lekker drinkbaar zijn. Zoals 2014. Handig voor ongeduldige types als ik die eigenlijk niet kunnen wachten. Wetende dat dit mettertijd alleen maar mooier wordt, is dit jaar heerlijk fris, een beetje kruidig met soepele tanninen en mooie zuren. Ook van 2012 zou ik vanavond zo een fles willen opentrekken. Die frisheid, dat mooi verweven hout… dit is echt zalig! En ook meteen een shout out naar 2009: ‘verleidelijk, opwindend, sexy’, staat er in mijn proefnotities. Just saying.

Snel intekenen, dus!

Zelf zo’n absurd lekkere fles wijn in huis halen? Dat kan (als je snel bent!). De flessen van 2016 komen in juli bij Okhuysen, de exclusieve importeur voor Nederland, binnen. Je kunt je nu al inschrijven en gebruik maken van de gunstige voorverkoopprijzen. Je betaalt dan geen 175 euro, maar 152 euro per fles. Nog steeds serieus geld voor een fles wijn, maar geloof me: Sassicaia is het meer dan waard. Om de bijzondere geschiedenis, om de prachtige concentratie, om de waanzinnige smaak en eindeloze afdronk.

Decanteren

Een laatste tip: decanteer de wijn wel even van te voren. En eenmaal ingeschonken is het zaak de tijd te nemen. Sassicaia is een wijn die zich ontwikkelt in het glas. Want dat is wat Sassiciaia ook zo boeiend maakt: iedere keer als je je neus in het glas steekt, ontdek je iets anders. Sassicaia is een beleving op zich! 

Alleen die prachtige kleur al!

Bron: Winerebel.nl door Sharon van Lokhorst