Door Xavier Kat | 22 november 2019
In Zuid-Afrika is er iets bijzonders gaande. Een beweging in de wijnproductie is in gang gezet. De persoon die hiervoor verantwoordelijk is, heet Rosa Kruger, een viticulturist (wijngaardkundige) die tijdens haar reizen in Europa in de ban raakte van oude wijngaarden waaraan door Europese wijnmakers veel belang werd gehecht.
Ze vroeg zich af of Zuid-Afrika ook oude wijngaarden kende en kwam erachter dat die wel degelijk bestonden. Maar omdat de waarde ervan niet werd onderkend – in de nieuwe wereld wordt traditioneel meer waarde gehecht aan canopy (blad)- management dan aan het wortelsysteem – en oude wijnstokken om meer (manuele) arbeid vragen en bovendien minder druiven produceren dan jonge stokken, worden deze wijngaarden regelmatig gerooid. Veel van de Zuid-Afrikaanse landeigenaren verkopen namelijk hun druiven aan coöperaties en worden per kilo betaald. Hierdoor zijn oude wijngaarden weinig rendabel.
Rosa Kruger
Behoud oude stokken
Rosa stelde daarom in 2002 een register op met zoveel mogelijk van de
bestaande oude wijngaarden en begon met het uitdragen van de boodschap van het
belang om deze waardevolle oude stokken te bewaren. Haar vlijt en enthousiasme
inspireerde veel mensen, die haar begonnen te helpen met het vinden van
wijngaarden (van tenminste 35 jaar oud). Veel van deze wijngaarden lagen weggestopt
in vergeten hoeken, hoog in de heuvels; vaak op plekken waar niets anders dan
een wijnstok wil groeien. Plekken als Skurfberg, Moutonshoek, Piekenierskloof
en Wuppertal bleken een schat aan oude percelen te herbergen. Een grote
variëteit aan druiven zag opeens ook
het daglicht, want niet alleen de wijngaarden waren vergeten, maar ook de
druiven die er groeiden. Colombard, muscat d’Alexandria, palomino, rode muskadel,
clairette, grenache, cinsault, tinta barocca, sémillon, syrah, chenin, sauvignon,
crouchen, pinotage, gamay, riesling etc. etc.
Gerooide wijngaarden
Old Vines Project
Toch staat het Old Vines Project nog helemaal aan het begin
en worden er jaarlijks nog altijd veel wijngaarden gerooid. De exportmarkten
(waaronder ook Nederland, de 2e exportmarkt van Zuid-Afrika) werken
dit voor een groot deel in de hand. Grote importeurs zijn op zoek naar goedkope
bulkwijnen voor het grootwinkelbedrijf en betalen nog geen dertig cent per
liter. Voor zo’n schandalig laag bedrag kan weinig goeds gebeuren en kan ook
niemand in de keten ook maar iets verdienen, laat staan de lokale zwarte
bevolking die op het land werkt.
Beschermd tegen de zon aan het werk
Kruger Family Wines
Het
was Johan Kruger, van Kruger Family Wines, die mij voor het project
interesseerde en me vroeg om naar Zuid-Afrika te komen om de wijngaarden te
bezoeken en landeigenaren te ontmoeten, maar ook om een gesprek met Rosa Kruger
(geen familie) te hebben. In de week van 11 november vertrok ik naar Kaapstad
en beleefde daar enkele zeer inspirerende dagen. Johan nam me op sleeptouw.
Voor dag en dauw de auto in om onze kostbare tijd zo goed mogelijk te besteden.
Johan wilde dat ik veel verschillende regio’s zou zien en veel mensen zou
ontmoeten. Bovendien gingen we op zoek naar bijzondere wijngaarden die gered
moeten worden. We kwamen op plekken waar we voor ons gevoel soms al te laat waren,
omdat er al delen van wijngaarden waren gerooid. Maar soms kwam ons bezoek
precies op tijd. Met mooie woorden kwamen we echter niet ver. Er werd
onderhandeld en er werden afspraken gemaakt. Afspraken over het kopen van
druiven en tegen welke condities.
Johan Kruger met een Old Vine
Eerlijke vergoeding en scholing
Want
Johan wil alleen druiven waarvan hij op het moment van oogsten zeker is dat de
kwaliteit er is. Dat betekent dat er in de wijngaard gewerkt moet worden
volgens zijn richtlijnen en ideeën. Bovendien werd er gesproken over het belang
van een eerlijke vergoeding en scholing van de arbeiders. Van dat laatste had
Rosa Kruger tijdens onze ontmoeting in Stellenbosch een groot punt gemaakt. Het
project van de oude wijnstokken was voor haar inmiddels uitgegroeid tot iets
veel groters. Rosa strijdt voor gelijkheid in het land en in haar ogen begint
die bij scholing. Door de zwarte bevolking goed te scholen in het
wijngaardbeheer en kelderwerk zullen zij beter betaald werk kunnen doen en op
den duur ook zelf beter wijn maken. Gelukkig bezochten wij enkele landeigenaren
die zeer begaan leken met de landarbeiders en gezien de vrolijke omgang met hun
bazen, leek dat geheel wederzijds. Bovendien merkte ik dat mensen graag samenwerken
met Johan, die een zeer grote naam heeft op en rond de Kaap.
Van Zuid-Afrika naar Haarlem
Aan het eind van mijn reis konden we een aantal zaken al
behoorlijk concreet maken. We selecteerden een paar specifieke prachtige oude
wijngaarden waar Johan de druiven van gaat kopen. Door de boeren een deel
vooruit te betalen, kan de juiste zorg aan de wijngaard worden gegeven, maar
ook aan de arbeiders. Met Okhuysen helpen we Johan met het voorfinancieren,
omdat hij dit met zijn startende, bescheiden bedrijf niet geheel zelfstandig
kan. Wij zullen op onze beurt kijken of wij onze klanten kunnen interesseren
voor dit zeer bijzondere project, via een zogenaamde voorverkoop. Een ding
staat gelukkig vast: alle wijnen die Johan maakt zijn van een ongekend hoog
niveau, hetgeen in de zojuist verschenen Platters’ wijngids maar weer eens werd
bevestigd!
Oude wijngaard
Omdat de oogst en de wijnen van 2020 nog even op zich laten wachten en Johan in 2019 reeds wat kleine volumes Old Vines wijnen heeft kunnen maken, hebben we daar al het een en ander van mogen inkopen. Zoals een schitterende Palomino, Grenache, Cinsault en Chenin, allemaal gemaakt van prachtige oude stokken, van schitterend gelegen wijngaarden.
Via dit Bijzondere Old Vines Project kunnen we allemaal een klein verschil maken en tegelijkertijd genieten van geweldige wijn. Een mooie gedachte!
Door je persoonlijke gegevens te verwijderen wordt de toegang tot je account verwijderd. Hierdoor kan je niet meer bij je bestelgeschiedenis en andere gegevens.