Old Vines maken het verschil!

Old Vines maken het verschil!

Door Xavier Kat | 22 november 2019

In Zuid-Afrika is er iets bijzonders gaande. Een beweging in de wijnproductie is in gang gezet. De persoon die hiervoor verantwoordelijk is, heet Rosa Kruger, een viticulturist (wijngaardkundige) die tijdens haar reizen in Europa in de ban raakte van oude wijngaarden waaraan door Europese wijnmakers veel belang werd gehecht.

Ze vroeg zich af of Zuid-Afrika ook oude wijngaarden kende en kwam erachter dat die wel degelijk bestonden. Maar omdat de waarde ervan niet werd onderkend – in de nieuwe wereld wordt traditioneel meer waarde gehecht aan canopy (blad)- management dan aan het wortelsysteem – en oude wijnstokken om meer (manuele) arbeid vragen en bovendien minder druiven produceren dan jonge stokken, worden deze wijngaarden regelmatig gerooid. Veel van de Zuid-Afrikaanse landeigenaren verkopen namelijk hun druiven aan coöperaties en worden per kilo betaald. Hierdoor zijn oude wijngaarden weinig rendabel.


Rosa Kruger

Behoud oude stokken
Rosa stelde daarom in 2002 een register op met zoveel mogelijk van de bestaande oude wijngaarden en begon met het uitdragen van de boodschap van het belang om deze waardevolle oude stokken te bewaren. Haar vlijt en enthousiasme inspireerde veel mensen, die haar begonnen te helpen met het vinden van wijngaarden (van tenminste 35 jaar oud). Veel van deze wijngaarden lagen weggestopt in vergeten hoeken, hoog in de heuvels; vaak op plekken waar niets anders dan een wijnstok wil groeien. Plekken als Skurfberg, Moutonshoek, Piekenierskloof en Wuppertal bleken een schat aan oude percelen te herbergen. Een grote variëteit aan druiven zag opeens ook het daglicht, want niet alleen de wijngaarden waren vergeten, maar ook de druiven die er groeiden. Colombard, muscat d’Alexandria, palomino, rode muskadel, clairette, grenache, cinsault, tinta barocca, sémillon, syrah, chenin, sauvignon, crouchen, pinotage, gamay, riesling etc. etc.


Gerooide wijngaarden

Nieuwe beweging op komst
Maar naast het in kaart brengen van de wijngaarden, moest er ook interesse in ze zijn; ze moesten gebruikt worden om wijnen van hoge kwaliteit van te maken. Van hoge kwaliteit omdat de druiven te goed en te kostbaar zijn om er eenvoudige basiswijnen van te maken. Al vrij vroeg in het project was het Eden Sadie die met de oude wijngaarden in Swartland aan de slag ging en hier heel veel succes mee oogstte. Het zette een nieuwe beweging in gang, die gestalte kreeg in de Swartland Independent Producers (de Swartland Boys). Hun succes brengt wijnland Zuid-Afrika nu in beweging: oude stokken worden als waardevol gezien en terroir wordt ineens belangrijk, er wordt gezocht naar frisheid, balans en expressie in plaats van kracht en de smaak van eikenhout. Een beweging die overigens ook in andere wijnlanden gaande is.


Old Vines Project
Toch staat het Old Vines Project nog helemaal aan het begin en worden er jaarlijks nog altijd veel wijngaarden gerooid. De exportmarkten (waaronder ook Nederland, de 2e exportmarkt van Zuid-Afrika) werken dit voor een groot deel in de hand. Grote importeurs zijn op zoek naar goedkope bulkwijnen voor het grootwinkelbedrijf en betalen nog geen dertig cent per liter. Voor zo’n schandalig laag bedrag kan weinig goeds gebeuren en kan ook niemand in de keten ook maar iets verdienen, laat staan de lokale zwarte bevolking die op het land werkt. 


Beschermd tegen de zon aan het werk

Kruger Family Wines
Het was Johan Kruger, van Kruger Family Wines, die mij voor het project interesseerde en me vroeg om naar Zuid-Afrika te komen om de wijngaarden te bezoeken en landeigenaren te ontmoeten, maar ook om een gesprek met Rosa Kruger (geen familie) te hebben. In de week van 11 november vertrok ik naar Kaapstad en beleefde daar enkele zeer inspirerende dagen. Johan nam me op sleeptouw. Voor dag en dauw de auto in om onze kostbare tijd zo goed mogelijk te besteden. Johan wilde dat ik veel verschillende regio’s zou zien en veel mensen zou ontmoeten. Bovendien gingen we op zoek naar bijzondere wijngaarden die gered moeten worden. We kwamen op plekken waar we voor ons gevoel soms al te laat waren, omdat er al delen van wijngaarden waren gerooid. Maar soms kwam ons bezoek precies op tijd. Met mooie woorden kwamen we echter niet ver. Er werd onderhandeld en er werden afspraken gemaakt. Afspraken over het kopen van druiven en tegen welke condities. 


Johan Kruger met een Old Vine

Eerlijke vergoeding en scholing
Want Johan wil alleen druiven waarvan hij op het moment van oogsten zeker is dat de kwaliteit er is. Dat betekent dat er in de wijngaard gewerkt moet worden volgens zijn richtlijnen en ideeën. Bovendien werd er gesproken over het belang van een eerlijke vergoeding en scholing van de arbeiders. Van dat laatste had Rosa Kruger tijdens onze ontmoeting in Stellenbosch een groot punt gemaakt. Het project van de oude wijnstokken was voor haar inmiddels uitgegroeid tot iets veel groters. Rosa strijdt voor gelijkheid in het land en in haar ogen begint die bij scholing. Door de zwarte bevolking goed te scholen in het wijngaardbeheer en kelderwerk zullen zij beter betaald werk kunnen doen en op den duur ook zelf beter wijn maken. Gelukkig bezochten wij enkele landeigenaren die zeer begaan leken met de landarbeiders en gezien de vrolijke omgang met hun bazen, leek dat geheel wederzijds. Bovendien merkte ik dat mensen graag samenwerken met Johan, die een zeer grote naam heeft op en rond de Kaap.

Van Zuid-Afrika naar Haarlem
Aan het eind van mijn reis konden we een aantal zaken al behoorlijk concreet maken. We selecteerden een paar specifieke prachtige oude wijngaarden waar Johan de druiven van gaat kopen. Door de boeren een deel vooruit te betalen, kan de juiste zorg aan de wijngaard worden gegeven, maar ook aan de arbeiders. Met Okhuysen helpen we Johan met het voorfinancieren, omdat hij dit met zijn startende, bescheiden bedrijf niet geheel zelfstandig kan. Wij zullen op onze beurt kijken of wij onze klanten kunnen interesseren voor dit zeer bijzondere project, via een zogenaamde voorverkoop. Een ding staat gelukkig vast: alle wijnen die Johan maakt zijn van een ongekend hoog niveau, hetgeen in de zojuist verschenen Platters’ wijngids maar weer eens werd bevestigd!


Oude wijngaard

Omdat de oogst en de wijnen van 2020 nog even op zich laten wachten en Johan in 2019 reeds wat kleine volumes Old Vines wijnen heeft kunnen maken, hebben we daar al het een en ander van mogen inkopen. Zoals een schitterende Palomino, Grenache, Cinsault en Chenin, allemaal gemaakt van prachtige oude stokken, van schitterend gelegen wijngaarden.

Via dit Bijzondere Old Vines Project kunnen we allemaal een klein verschil maken en tegelijkertijd genieten van geweldige wijn. Een mooie gedachte!

Alle wijnen

Bekijk het hele wijnaanbod